Narzędzia dynamometryczne służą precyzyjnym pracom, gdzie istotnym czynnikiem jest siła dokręcenia lub odkręcenia, nazywana często momentem obrotowym. Wśród najpopularniejszych narzędzi z tej kategorii znajdują się klucze. Stosuje się je często w warsztatach samochodowych, gdzie delikatne podzespoły wykonane ze stopów aluminium, włókna węglowego lub dwóch odrębnych rodzajów materiałów wymagają połączenia ze sobą z zachowaniem z góry określonej siły. W jaki sposób działają narzędzia dynamometryczne oraz jakie ich rodzaje możemy spotkać w warsztatach samochodowych? Podpowiadamy!

Narzędzia dynamometryczne – czym są?

Działanie klucza dynamometrycznego opiera się na wykorzystaniu prawa fizyki nazywanego prawem Hooke’a. Zostało ono odkryte w siedemnastym wieku i mówi o tym, iż dane ciało odkształca się w stopniu wprost proporcjonalnym do oddziaływującej na nie siły. Narzędzia dynamometryczne dają możliwość ustalenia tej siły za pomocą wbudowanego w rękojeść regulatora.

Klasyczny klucz dynamometryczny wyposażony jest w sprężynę, której napięcie dostosowuje się do wymaganego docisku. Dodatkowo posiada on specjalną zapadkę, która blokuje klucz w momencie, kiedy moment obrotowy osiągnie ustalony odgórnie punkt.

Branżą, w której najpowszechniej wykorzystuje się klucze dynamometryczne jest motoryzacja. Tutaj znajdują one szerokie zastosowanie, jednak najistotniejsze są podczas montażu bloków silników samochodowych. Niewłaściwa technika pracy oraz mało precyzyjnie ustalony moment obrotowy powodują duże ryzyko uszkodzenia uszczelek, głowic lub całego silnika. Również koła samochodowe montuje się przy wykorzystaniu narzędzi dynamometrycznych. Wielkość siły z jaką dokręcane są śruby pozwala uniknąć zapieczenia, zerwania główek wkrętu lub odkręcenia koła podczas jazdy. Klucze dynamometryczne są też niezastąpione przy pracach nad rowerami oraz motocyklami.

Klucz dynamometryczny

Narzędzia dynamometryczne w warsztacie samochodowym

Klucze dynamometryczne są coraz szerzej wykorzystywane przez różnorodne gałęzie przemysłu, nie tylko przez motoryzację. Z tego powodu coraz to powstają nowe klucze i urządzenia mechaniczne wykorzystujące znaną technologię. Wśród najpowszechniej wykorzystywanych, a jednocześnie uznawanych za najbardziej podstawowe modele kluczy dynamometrycznych wymienia się:

  • klucz elektroniczny,
  • klucz wskaźnikowy,
  • klucz łamany,
  • klucz mechaniczny.

Klucz elektroniczny charakteryzuje się wyposażeniem w ekran LCD, na którym wyświetlane są bieżące ustawienia. Tego rodzaju narzędzia posiadają również funkcję pamięci, gdzie zapamiętywane są wcześniej ustawiane parametry. Jego podstawową zaletą jest skoordynowanie z odpowiednimi programami komputerowymi i możliwość zdalnego sterowania.

Klucz wskaźnikowy to narzędzie z siłomierzem. Na rączce klucza umieszczona została podziałka ze wskazówką, której zadaniem jest wskazanie wartości momentu obrotowego. W momencie dokręcania wskazówka wychyla się wskazując bieżący moment obrotowy. Kiedy dojdzie do ustalonego momentu obrotowego, zapadka opada, co uniemożliwia oddziaływanie z większą siłą.

Klucz łamany swoją nazwę zawdzięcza charakterystycznej budowie. Wyposażony jest on w specjalny zawias, który umożliwia dokręcenie lub odkręcenie śruby z dokładnie określoną siłą. Po jej osiągnięciu przednia część narzędzia „łamie się” o dwadzieścia stopni, co stanowi sygnał, że praca została wykonana.

Najbardziej popularnym narzędziem dynamometrycznym w warsztatach samochodowych jest klucz mechaniczny. Posiada on szeroki zakres momentu obrotowego – od 20 do 200 Nm. Mechanik ustala dogodną wielkość i rozpoczyna pracę. Po dojściu do ustalonego pułapu siły charakterystyczna zapadka blokuje pracę narzędzia i jednocześnie daje znać o wykonanym zadaniu.

Niezwykle ważnym zaleceniem jest, aby przechowywać klucz ustawiony na minimalnej wartości na skali. Wyższe ustawienia w stanie długotrwałego spoczynku narażają narzędzie na pozostawanie w stanie stałego obciążenia, co może sprzyjać odkształceniom sprężyny.

Poleca się, aby dokonując wyboru narzędzi, kupować jedynie sprawdzone, profesjonalne i markowe klucze dynamometryczne. Jedynie one dadzą gwarancję dobrze wykonanej i sprawdzonej pracy. Klucze dynamometryczne bez wątpienia stanowią dopełnienie dla pracy mechanika, a w dzisiejszych czasach wydają się być wręcz niezbędnymi towarzyszami pracy.

Warto przeczytać