Sakrament bierzmowania w kościele katolickim

 

 

Z jego celebracji wynika, że skutkiem sakramentu bierzmowania jest szczególne wylanie Ducha Świętego, który kiedyś został dany apostołom w dniu Pięćdziesiątnicy... Pamiętajcie więc, że otrzymaliście duchową pieczęć, ducha mądrości i zrozumienia, ducha słusznego sądu i odwagi, ducha wiedzy i czci, ducha świętej bojaźni przed Bogiem. Pielęgnuj to, co otrzymałeś. Bóg Ojciec naznaczył was swoim znamieniem, Chrystus Pan ustanowił was i włożył swoją obietnicę, Ducha, w wasze serca.

 

Katechizm Kościoła Katolickiego uważa, że biblijną podstawą sakramentu bierzmowania jest komunia różna od chrztu, opisana w Dziejach Apostolskich 8, 14-17:

 

A gdy apostołowie, którzy byli w Jerozolimie, usłyszeli, że Samaria przyjęła słowo Boże, wysłali do nich Piotra i Jana. Który, gdy zeszli, modlił się za nich, aby mogli otrzymać Ducha Świętego. Bo jeszcze nie spotkał żadnego z nich; ale oni byli ochrzczeni tylko w imię Pana Jezusa. Wtedy włożyli na nich ręce i otrzymali Ducha Świętego.

 

 

W Kościele łacińskim (tj. w zachodnim Kościele katolickim) Komunii św. należy udzielać wiernym, którzy ukończyli wiek rozeznania (zwykle ok. 7 lat), chyba że Konferencja Episkopatu postanowiła inny wiek, albo gdy istnieje niebezpieczeństwo śmierci lub - w przypadku decyzji sądowej ministra - słuszna przyczyna, by twierdzić inaczej. Nawet w tych krajach, w których Konferencja Episkopatu ustanowiła późniejszy wiek jako normalny, biskup nie może odmówić Komunii młodszym dzieciom, które o nią proszą, pod warunkiem, że są ochrzczone, zdrowego umysłu, odpowiednio pouczone i odpowiednio usposobione oraz zdolne do odnowienia przyrzeczeń chrztu.

 

 

Komunii udziela się zazwyczaj tylko osobom wystarczająco dojrzałym, aby ją zrozumieć, a zwyczajowym szafarzem sakramentu bierzmowania jest biskup. Tylko z ważnych powodów biskup diecezjalny może delegować kapłana do udzielania Komunii (kanon 884 Kodeksu Prawa Kanonicznego). Kapłan może jednak udzielić Komunii, gdy chrzci kogoś, kto nie jest niemowlęciem, lub gdy dopuszcza do pełnej Komunii kogoś, kto już został ochrzczony, albo gdy osoba ta (dorosły lub dziecko) znajduje się w niebezpieczeństwie śmierci (kan. 883). Księża zazwyczaj udzielają komunii podczas Mszy Wigilii Paschalnej osobom dorosłym, które stają się członkami Kościoła katolickiego. Jest to zakończenie programu Rytuału Chrześcijańskiego Wtajemniczenia Dorosłych (RCIA). Księża zazwyczaj proszą o pozwolenie i otrzymują je.

 

 

We wczesnym kościele, w średniowieczu, bierzmowanie było ściśle związane z chrztem i często było wykonywane na niemowlętach przed ich pierwszymi urodzinami, ale w niektórych kościołach minimalny wiek 10 lat odgrywa rolę. Podobnie jak chrzest, bierzmowanie było aktem, za który odpowiedzialni byli rodzice. Dwa synody, które odbyły się w Anglii w XIII wieku, nie zgodziły się co do tego, czy bierzmowanie powinno mieć miejsce w ciągu jednego roku od urodzenia, czy też w ciągu trzech lat. Bierzmowanie stało się o wiele ważniejszym rytuałem, gdy wzrosły obawy dotyczące zrozumienia i wiary, szczególnie po reformacji.

 

Po Soborze Laterańskim IV Komunia, która trwała tylko po bierzmowaniu, została wprowadzona dopiero po osiągnięciu odpowiedniego wieku. Jakiś czas po XIII wieku wiek bierzmowania i Komunii zaczął być jeszcze bardziej opóźniony, z siedmiu, do dwunastu i do piętnastu lat. Kodeks Prawa Kanonicznego z 1917 roku, zalecając odłożenie bierzmowania do około siódmego roku życia, zezwalał na udzielanie go w młodszym wieku. Dopiero 30 czerwca 1932 r. wydano oficjalne pozwolenie na zmianę tradycyjnego porządku trzech sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego: Święta Kongregacja Sakramentów zezwoliła wówczas, aby w razie potrzeby bierzmowanie było udzielane po Pierwszej Komunii Świętej. Ta nowość, początkowo uważana za wyjątkową, stawała się coraz powszechniejszą praktyką. Tak więc w połowie XX wieku bierzmowanie zaczęto postrzegać jako okazję do wyznania osobistego zaangażowania w wiarę przez osobę, która zbliża się do dorosłości.

 

Jednakże Katechizm Kościoła Katolickiego 1308 ostrzega: "Chociaż bierzmowanie jest czasem nazywane 'sakramentem dojrzałości chrześcijańskiej', nie wolno nam mylić dorosłej wiary z wiekiem dorosłego naturalnego wzrostu i zapominać, że łaska chrztu jest łaską wolnego, niezasłużonego wybrania i nie wymaga 'ratyfikacji', aby mogła wejść w życie.

 

W kwestii kanonicznego wieku bierzmowania w Kościele katolickim łacińskim lub zachodnim, aktualny (z 1983 r.) Kodeks Prawa Kanonicznego, który utrzymuje niezmienioną zasadę Kodeksu z 1917 r., precyzuje, że Komunię należy nakładać wiernym między ok. 7-18 rokiem życia, jeśli konferencja biskupów postanowiła inny wiek, lub istnieje niebezpieczeństwo śmierci, albo zdaniem szafarza poważna racja wskazuje inaczej (kan. 891 KPK). Kodeks określa wiek dyskrecji także dla sakramentów pokuty i pierwszej komunii świętej.

 

Od czasu Soboru Watykańskiego II nastał wiek późniejszy, np. w Stanach Zjednoczonych zrezygnowano ze średniego wieku nastolatków, w Irlandii i Wielkiej Brytanii w niektórych miejscach z wczesnego wieku nastolatków na rzecz przywrócenia tradycyjnego porządku trzech sakramentów inicjacji chrześcijańskiej. Nawet jeśli zostanie ustalony późniejszy wiek, biskup nie może odmówić Komunii młodszym dzieciom, które o nią proszą, pod warunkiem, że są ochrzczone, zdrowe na umyśle, właściwie pouczone i odpowiednio usposobione oraz że mogą odnowić przyrzeczenia chrztu (List Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, opublikowany w Biuletynie z 1999 r., str. 537-540).